W sierpniu 1993 roku FIFA przedstawiła swój system rankingowy dla
reprezentacji narodowych. System ten pozwala na comiesięczne porównanie siły
każdej reprezentacji zrzeszonej w FIFA.
Od początku swojego istnienia ranking FIFA jest jednym z najważniejszych mierników
wartości poszczególnych reprezentacji. Z biegiem lat, okazało się, że niektóre
elementy rankingu wymagały polepszenia, i w efekcie w 1999 roku przedstawiono
nowe zasady naliczania punktów.
Poniżej przedstawiam Wam skomplikowane zasady obliczania punktów dla poszczególnych
reprezentacji.
INFORMACJE WSTĘPNE
Ranking FIFA bierze pod uwagę reprezentacje wszystkich federacji zrzeszonych w
światowej organizacji. Do rankingu nie zalicza się spotkań nieoficjalnych,
spotkań reprezentacji młodzieżowych czy też kobiecych.
Przy sporządzaniu rankingu na dany dzień bierze się pod uwagę spotkania z
ostatnich 8 lat:
- mecze w finałach Mistrzostw Świata
- mecze eliminacyjne MŚ
- mecze w finałach kontynentalnych rozgrywek (np. Mistrzostwa Europy, Puchar
Afryki)
- mecze eliminacyjne kontynentalnych rozgrywek
- mecze w Pucharze Konfederacji FIFA
- mecze towarzyskie.
Ranking jest obliczany przez program komputerowy, który przydziela każdemu
zespołowi punkty za każde spotkanie według danych kryteriów. Liczy się:
- zwycięstwo, remis i porażka
- ilość strzelonych i straconych bramek
- u siebie czy na wyjeździe
- ważność spotkania (według mnożnika)
- siła przeciwnika
- regionalny współczynnik.
PODSTAWY OBLICZANIA
Istota rankingu FIFA jest podobna do normalnych rozgrywek. Każdy zespół może
zdobyć określoną ilość punktów w każdym meczu, a punkty zdobyte dodawane
są do klasyfikacji ogólnej. Reprezentacja o najwyższej ilości punktów
przewodzi w rankingu.
Jednak w odróżnieniu od normalnych rozgrywek, ilość przyznanych punktów nie
zależy tylko od tego, czy zespół wygra, przegra czy też zremisuje. Wpływ na
ilość przyznanych punktów ma również ilość strzelonych i straconych
bramek, gdzie rozgrywany jest mecz i jego ważność. Dodatkowo, pod uwagę
bierze się siłę przeciwnika.
By ranking był bardziej czytelny, w 1999 roku zmieniono ilość przyznawanych
punktów. Kiedyś zespół wygrywając mecz mógł otrzymać od 1 do 3 punktów.
Teraz te wartości są mnożone przez 10. W klasyfikacji obecnie zespół może
mieć od 0 do około 800 punktów.
Poniżej sposób liczenia poszczególnych kryteriów oraz przykład takiego
wyliczenia.
Zwycięstwo, remis i porażka
Oczywiście zwycięstwo przynosi więcej punktów niż porażka, ale
przyznawanie dwóch lub trzech punktów za zwycięstwo, jednego za remis i zero
za porażkę, na pewno nie spełniałoby wymagań ogólnoświatowego rankingu.
Rozkład punktów zależy od siły przeciwnika, tak więc w praktyce może się
zdarzyć, że słaby zespół zdobędzie punkty, mimo porażki z silnym zespołem.
Specjalna zasada obowiązuje przy spotkaniach rozstrzyganych w rzutach karnych,
Zwycięski zespół otrzymuje punkty tak, jak za wygraną, natomiast przegrany
otrzymuje tyle punktów, ile za remis.
Ilość bramek
Kolejnym czynnikiem, który bierze się pod uwagę, jest liczba strzelonych i
straconych bramek w danym meczu. Tutaj również ilość przyznanych zależy od
siły obu zespołów. Innym słowem bramka strzelona przez słabszy zespół będzie
więcej warta od bramki strzelonej przez zespół mocniejszy. By promować
ofensywny styl gry bramki stracone są mniej warte od bramek strzelonych. W
spotkaniach rozstrzyganych w karnych liczą się bramki tylko w regulaminowym
czasie gry lub dogrywce.
Aby uniemożliwić "nabijanie" punktów przez strzelania wielu bramek,
najcenniejszy jest pierwszy gol - następne bramki dają mniej punktów. Nigdy
ilość strzelonych bramek nie da więcej punktów niż wygrana.
Mecze u siebie i na wyjeździe
By równoważyć przewagę własnego boiska, goście otrzymują bonus w postaci
3 punktów. Zasada ta nie obowiązuje podczas meczów na neutralnym terenie i
spotkań w finałach MŚ czy kontynentalnych rozgrywek.
Status spotkania
Ważność spotkania również jest brana pod uwagę. Mecz w finałach MŚ jest
ważniejszy niż spotkania towarzyskie. Dla każdego spotkania używa się
specjalnego współczynnika, którym mnoży się całkowitą ilość punktów w
danym spotkaniu.
Używane współczynniki:
- mecz towarzyski - x1.00
- mecz eliminacji rozgrywek kontynentalnych - x1.50
- mecz Pucharu Konfederacji FIFA - x1.50
- mecz eliminacji MŚ - x 1.50
- mecz finałów rozgrywek kontynentalnych - x1.75
- mecz finałów MŚ - x 2.00
Czynniki siły regionalnej
Poziom piłki nożnej na każdym kontynencie jest zróżnicowany. Dlatego
stworzono specjalne współczynniki dla każdego kontynentu. Są one
aktualizowane każdego roku. Współczynniki powstają na podstawie spotkań
zespołów z różnych kontynentów.
Jednak nie są brane pod uwagę wszystkie spotkania międzykontynentalne, ale
tylko wyniki najlepszych zespołów z danego kontynentu. Liczą się mecze z
udziałem czołowych 25% reprezentacji z danego kontynentu (minimum 5 zespołów).
Dzięki czemu unika się błędów, które mogłyby wyniknąć z uwzględnienia
meczów silnych zespołów ze słabszego kontynentu przeciwko słabym zespołom
z silniejszych kontynentów.
Współczynniki mają formę specjalnego mnożnika dla zespołów z danego
kontynentu. Jeżeli grają ze sobą zespoły z różnych kontynentów, bierze się
pod uwagę średnią z obu mnożników.
Współczynniki za 1999:
Europa - UEFA x1.00
Ameryka Płd. - CONMEBOL x1.00
Azja - AFC x0.90
Ameryka Środkowa i Północna - CONCACAF x0.86
Afryka - CAF x0.84
Oceania - OFC x0.84
Podsumowanie
Biorąc pod uwagę powyższe, całkowita ilość punktów w jednym spotkaniu
zależy od następujących czynników:
- punkty za zwycięstwo, remis lub porażkę
- punkty za strzelone bramki
- minus punkty za stracone bramki
- plus bonus dla gości
- razy odpowiedni mnożnik ważności meczu
- razy odpowiedni mnożnik siły regionalnej
Ilość punktów za zwycięstwo, remis czy porażkę, jak również za ilość
strzelonych i straconych bramek, zależą od siły przeciwnika. By nie karać
zbyt surowo słabych zespołów za częste porażki, jeżeli całkowita ilość
punktów jest mniejsza od zera, wtedy dany kraj ma zero punktów (a nie ujemną
ich liczbę).
PRZYKŁADY
Oto kilka przykładów, by ułatwić zrozumienie zasad naliczania punktów. W
naszym przykładzie mamy trzy zespoły, grające w towarzyskim turnieju
trzyzespołowym na neutralnym terenie. Dla jasności przykładu, nie ma tu mowy
o bonusie wyjazdowym, mnożnikach kontynentalnych czy mnożniku ważności
spotkania.
Przed turniejem trzy zespoły mają następującą ilość punktów w rankingu:
Zespół A: 630 punktów
Zespół B: 500 punktów
Zespół C: 480 punktów
Poniższa tabela przedstawia możliwy rozkład punktów w zależności od wyniku
spotkania najsilniejszego zespołu A z zespołem B:
Wynik 3-1 dla zespołu A:
|
A |
B |
Zwycięstwo/porażka |
+17.4 |
+2.6 |
Bramki zespołu A |
+5.4 |
-3.6 |
Bramki zespołu B |
-1.8 |
+2.7 |
Suma |
+21.0 |
+1.7 |
Wynik 3-1 dla zespołu B:
|
A |
B |
Zwycięstwo/porażka |
-2.6 |
+22.6 |
Bramki zespołu A |
2.3 |
-1.6 |
Bramki zespołu B |
-4.1 |
6.2 |
Suma |
(0.00) |
+27.2 |
Wynik 2-2:
|
A |
B |
Zwycięstwo/porażka |
+7.4 |
+12.6 |
Bramki zespołu A |
+4.1 |
-2.7 |
Bramki zespołu B |
-3.1 |
+4.7 |
Suma |
+8.4 |
+14.6 |
Z powyższych tabel można zauważyć, że przy wygranej 3-1 zespół A
otrzymuje 21 punktów. Mimo porażki zespół B otrzymuje 1.7 punktów. W
przypadku zwycięstwa zespołu B 3-1, otrzymuje on 27.4 punktów, a zespół A
gromadzi ujemną ilość punktów, co daje według regulaminu 0 punktów. Przy
remisie 2-2 oczywiście więcej punktów dostaje słabszy zespół - B.
Przy mniejszej różnicy w poziomie zespołu również mniejsze są różnice w
przyznawanych punktach. Poniższa tabela ilustruje rozkład punktów przy tych
samych wynikach w przypadku zespołów B i C:
Wynik 3-1 dla zespołu B:
|
B |
C |
Zwycięstwo/porażka |
+19.6 |
+0.4 |
Bramki zespołu A |
+5.7 |
-3.8 |
Bramki zespołu B |
-1.7 |
+2.5 |
Suma |
+23.6 |
(0.00) |
Wynik 3-1 dla zespołu C:
|
B |
C |
Zwycięstwo/porażka |
-0.4 |
+20.4 |
Bramki zespołu A |
+2.5 |
-1.7 |
Bramki zespołu B |
-3.9 |
+5.8 |
Suma |
+(0.00) |
+24.5 |
Remis 2-2:
|
B |
C |
Zwycięstwo/porażka |
+9.6 |
+10.4 |
Bramki zespołu A |
+4.3 |
-2.9 |
Bramki zespołu B |
-3.0 |
+4.4 |
Suma |
+10.9 |
+11.9 |
W tym przypadku oba zespoły otrzymują prawie tyle samo punktów za swoje
wyniki. Oczywiście lekko przeważa zespół C, gdyż jest niżej notowany w
rankingu.
W normalnej sytuacji zespół grający na wyjeździe otrzymałby bonus 3 punktów.
Następnie suma punktów mnożona jest przez mnożnik ważności meczu i mnożnik
regionalny.
Dla przykładu, gdyby powyższe mecze odbywały się podczas finałów MŚ, to
po pierwsze punkty mnożono by razy dwa, a następnie razy mnożnik siły
regionalnej.
DODATKOWE KRYTERIA
Aby utrzymać większy stopień obiektywności wprowadzono do rankingu dwa
dodatkowe kryteria:
- ilość spotkań rozegranych przez daną reprezentację w danym okresie
- waga spotkań z poprzednich lat.
Ilość rozegranych spotkań
Aby zapobiec faworyzowaniu zespołów rozgrywających wiele spotkań międzynarodowych,
tylko ograniczona liczba spotkań jest brana pod uwagę. To ograniczenie wynika
z wyliczenia średniej, którą ustalono na poziomie 7-10 spotkań w roku. Dzięki
temu mniej aktywne reprezentacje nie są krzywdzone. Do rankingu wlicza się
tylko siedem najlepszych wyników. Pozostałe mecze uśrednia się.
Sposób działania tego kryterium najlepiej oddaje następujący przykład.
Reprezentacja rozgrywa 12 spotkań, wtedy:
- Bierze się pod uwagę najlepsze 7 spotkań
- Liczy się całkowitą ilość punktów dla tych siedmiu meczy (X)
- Liczy się ilość punktów za wszystkie 12 spotkań Suma jest mnożona przez
12 i podzielona przez 7 (Y)
- Sumę X dodaje się do sumy Y, co daje Z
- Sumę Z dzieli się przez 2 i otrzymujemy ostateczny wynik
Poprzednie wyniki
Aby ranking jak najbardziej oddawał obecną formę danej reprezentacji, najważniejsze
są spotkania w ostatnich 12 miesiącach. Po uwagę bierze się jednak wyniki z
poprzednich lat. Po prostu suma punktów za każdy rok jest ważona na zasadzie
im starszy mecz, tym mniejszy mnożnik. Po ośmiu latach wyniki nie bierze się
już pod uwagę.
Jak to wygląda na przykładzie rankingu za 2000 rok:
- mecze rozegrane przez ostatnie 12 miesięcy - wartość 8/8
- mecze rozegrane w 1999: 7/8 wartości
- mecze rozegrane w 1998: 6/8 wartości
- mecze rozegrane w 1997: 5/8 wartości
- mecze rozegrane w 1996: 4/8 wartości
- mecze rozegrane w 1995: 3/8 wartości
- mecze rozegrane w 1994: 2/8 wartości
- mecze rozegrane w 1993: 1/8 wartości
NAGRODY
Zespół, który prowadzi w rankingu FIFA na koniec danego roku jest uznawany za
"Drużynę roku". Przyznawana jest również nagroda za największy
awans, ale nie opiera się ona jedynie na ilości miejsc, o które reprezentacja
awansowała. Bierze się również pod uwagę, że im wyżej reprezentacja jest
sklasyfikowana, tym ciężej jest awansować.
By wyłonić zespół, który dokonał największego postępu, ilość punktów
na koniec roku (z 8 lat) jest mnożona przez ilość punktów zdobytych w danym
roku.
|